De grens opzoeken…

Na ruim twee weken op de grenzen van ons kunnen te werken, voelden we een groeiende behoefte om ons perspectief, vooralsnog best regionaal, te verbreden en actief te leren van anderen. En we hebben snel de daad bij het woord gevoegd! Met een 7-tallig team van Bread of Life hebben we afgelopen maandag en dinsdag een rondritje gemaakt van een kleine 1200 km richting de Oekraïense grens…

Het was ons met name te doen om contact te leggen met diverse lokale organisaties en kerken, die actief hulp bieden aan vluchtelingen uit Oekraïne, maar ook om persoonlijk te zien hoe de omstandigheden zijn van de vluchtelingen op het moment dat ze de grens oversteken.

Het was intensief, indrukwekkend en ontzettend leerzaam!

Zomaar een paar van deze indrukken van de grensovergang Dorohusk, de noordelijkste grote overgang ten oosten van Lublin:

• Allereerst viel op dat niet zomaar iedereen vanuit Polen naar de grens mag. Overal is politiebewaking en registratie van alle verkeer om het risico van mensenhandel te verkleinen. Daar hebben we verhalen over gehoord, en om nu te zien hoe er wordt opgetreden is bemoedigend. Als vertegenwoordigers van een hulporganisatie mochten wij verder rijden.
• Maar de houding van alle agenten die we hebben gezien was ook bijzonder: zonder uitzondering stelden die zich op als bewogen mensen, en niet als functionarissen of “arm van de wet”. Nog nooit zoiets gezien!
• Al op de grens zelf krijgt iedereen volop informatie via folders over hoe gevaren kunnen worden vermeden en waar hulp gezocht kan worden. Heel veel vrijwilligers van allerlei organisaties zijn betrokken bij het uitdelen van voedsel, kleding, kinderwagens, medicijnen en andere benodigdheden en met het verstrekken van informatie. Zelfs wij, als hulpverleners, kregen op meerdere plaatsen te eten, omdat wij degenen waren die anderen weer hielpen…
• Na berichten tijdens de eerste dagen van chaos en volop improviseren maakte de hulpverlening aan de grens nu een hele positieve indruk – iets waar Polen trots op mag zijn!

In het nabijgelegen opvangpunt ontmoetten we de burgemeester van Dorohusk, die trots was op zijn mensen, maar z’n zorgen uitte over de situatie over een paar maanden. Hoe is de bereidheid om te helpen dan, en hoe gaat dat er financieel allemaal uitzien…? Voor ons een extra bemoediging in onze opzet om nu al bezig te zijn met acties op de langere termijn!  

In genoemd opvangpunt kan iedereen zich inschrijven, uitrusten, een warme maaltijd en een Pools telefoonnummer krijgen en medische hulp ontvangen. Een stukje verderop in het gebouw wordt de registratie en logistiek afgestemd van chauffeurs die vluchtelingen ophalen. Het overgrote deel van dit werk wordt gedaan door een team van uiterst vriendelijke en hardwerkende vrijwilligers – en toch is de sfeer heel dubbel…

Afgezien van de Duits-Duitse grens bij Helmstedt eind jaren ’80 heb ik nooit eerder een grens ervaren die je bijna fysiek voelt. En dat gevoel zie je om je heen: bij veel mensen zie je hoe spanning, angst en druk van hen afvallen met dat ze aan de veilige kant van de grens zijn. Maar op het moment dat ze bij adem komen huilen veel van hen… En wanneer een van ons in een stille omhelzing zo iemand wil troosten, barsten ze nog meer in tranen uit.

Ze danken voor de ontvangen steun, maar veel van hen zijn verdwaalden die geen idee hebben wat ze nu moeten doen. Dicht bij de grens zijn bijna geen plaatsen meer voor overnachting, en we weten uit onze ervaring in Poznan dat dat dieper Polen in vaak niet beter is. En dat zijn dan nog maar de eerste stappen. Veel van de vluchtelingen van nu komen met een vaag plan, misschien in Polen blijven, wellicht naar Duitsland, maar daar ken ik niemand…? De uitwerking van die plannen hangt van veel dingen aan elkaar, en daar zien we een grote uitdaging voor ons als Bread of Life. Uiteraard niet voor alle honderdduizend mensen die dagelijks de grens overkomen, maar voor die paar (?) die op ons pad komen – in Dorohusk waren we maar een paar uur, maar ook daar hebben we er alles aan gedaan om accommodatie te vinden en begeleiding te verzorgen voor de paar mensen die we daar persoonlijk hebben ontmoet.

Luda en haar kinderen Aljosza van 12 en Darina van 10 zijn via Zamość afgelopen woensdag in Poznań aangekomen, hebben tijdelijk onderdak gekregen in ons pand aan de Ostrobramska straat, en worden dit weekend voor langere tijd in huis opgenomen door een ons bekend stel, dat alle steun en begeleiding heeft toegezegd! Hoe mooi is dat!?

In Zamość en Warschau zijn we op bezoek geweest bij evangelische gemeenten, die nu een fantastische voortrekkersrol vervullen in de vluchtelingencrisis. Dit contact was hartverwarmend!

Zo is Zamość een hub voor vluchtelingen die bewust christenen zoeken voor hulp. Vanuit deze kerk worden allerlei vormen van hulp geboden, van de massa’s broodjes en eten, die we mee hebben geholpen te bereiden, tot een leger aan chauffeurs, Poolse en buitenlandse vrijwilligers, die af en aan rijden. Eten naar de grens, vluchtelingen het land in.

In Warschau is de hoofdstedelijke Pinkstergemeente, een paar honderd meter van het Centraal Station, nu een cruciaal steunpunt geworden. We hebben daar veel praktische informatie gekregen over effectieve ondersteuning, het opbouwen van vertrouwen onder de vluchtelingen voor aan te bieden oplossingen, en diverse vormen van preventie. Het was geweldig om te zien hoe anderen werken – de inspiratie waar we naar zochten!

En zo zijn onze grenzen weer verlegd…