Missie Oekraïne – deel 2 – Hoop en vastberadenheid

Onze reis naar Oekraïne was zoveel meer dan “alleen” het brengen van hulp. Het was vooral ook een hernieuwd moment voor contact – contact van hart tot hart, met nieuwe relaties en een hernieuwde indruk van het leven in een door oorlog verscheurd land…

Voor vertrek werden we van diverse kanten gewaarschuwd. Was het wel verstandig op pad te gaan, terwijl door alle mogelijke instanties negatieve reisadviezen worden afgegeven? Waren we niet bang? Nee, dat waren we niet.

Ook niet tijdens het afgaan van luchtalarm, dat we vrijwel dagelijks meemaakten. Na een paar dagen werd ook dat gewoon, zoals tijdens afscheid nemen voor het ziekenhuis in Ternopil:

Even later vroegen we Tolik, de voorganger van de kerk waar we te gast waren of we dit niet te makkelijk opnamen. “Ach”, zij hij, “We hebben pas één grote aanval op Ternopil gehad met voltreffers, dus wat is de kans dat juist vandaag inslag twee volgt?”

Wat overigens niet wegneemt dat we twee dagen later in Volochysk best een onrustige nacht hadden, met voortdurend alarm. De volgende ochtend hoorden we dat een kleine 100 km verderop een aantal raketten was neergekomen, met verscheidene dodelijke slachtoffers en grote schade…

En zo is het beeld heel dubbel. Zomaar een paar indrukken:

Toen we vorig jaar juni in Lviv waren, was de stad heel rustig met weinig verkeer. Niet in het minst doordat er toen nauwelijks brandstof te krijgen was. Ondanks dat mensen probeerden hun normale leven te leiden, was er toen ook een soort angst te voelen.

Nu, een jaar later, maakte de stad een bruisende indruk, met overal drukte, een ongekende levendigheid en zelfs volop bouwactiviteit.

Ik wist dat de stad, dicht bij de Poolse grens, een kleine miljoen inwoners had. Ik heb me laten vertellen dat dat er nu bijna 2 miljoen zijn, met hele groepen uit grote steden als Kharkiv of Zaporizja. En die zoeken allemaal een bestaan, en wachten niet passief op hulp. Dat weten we wel van de vluchtelingen die we kennen in Polen.

En zo zijn er talloze zogenaamde “internally displaced”, die het land niet uit kunnen of willen. Meestal om best goede redenen – mannen tussen de 18 en 60 jaar, die geen verantwoordelijkheid hebben over minimaal drie minderjarige kinderen, kunnen het land niet uit. Basta. Vrouwen en kinderen konden en kunnen nog steeds wel vluchten, maar hoe lang kunnen en willen deze gezinnen gescheiden zijn…? En zo hebben veel vluchtelingen uit het bezette of beschoten oosten en zuiden van het land gekozen voor een nieuw bestaan in het westen.

Met een aanvullend risico, want dezelfde mannen tussen de 18 en 60 kunnen opgeroepen worden voor het leger, en naar het front worden gestuurd. Afhankelijk van de situatie is dat meer of minder vrijwillig. En zo hebben we diverse verhalen gehoord van nu weer herenigde gezinnen, waarbij de vader zich nauwelijks op straat durft te vertonen.

Bij provinciegrenzen, en zeker niet alleen daar, zijn nog steeds roadblocks met gewapende militairen. Voor ons in onze busjes met Poolse kentekens geen enkel probleem, maar een jonge vent moet wel hele goede papieren en vrijstellingen hebben om daar doorgelaten te worden. Bizar.

Schrikt zoiets de bevolking af? Hoe gaat men om met het feit dat iedereen in de naaste omgeving gesneuvelde vrienden heeft, of kompanen die voor het leven getekend zijn of voorgoed een arm of been moeten missen?

Ik ken het beeld van Russische babuszka’s die met heimwee over de Sovjet-Unie vertellen. Wel, de Oekraïense babuszka’s, ja, zeker die, vertellen een heel ander verhaal! Dertig jaar na het uiteenvallen van diezelfde Sovjet-Unie is dit eindelijk de kans voor Oekraïne om onder het juk, de uitbuiting en onderdrukking door de Russen uit te komen! De prijs is vreselijk, maar dit is het moment!

Om op dit moment als Pool of andere Europeaan door Oekraïne te reizen is een feest van dankbaarheid – Ja, men waardeert alle getoonde hulp, betrokkenheid maar ook de politieke wil uit het buitenland. Ja, dit is hun moment, en ze zijn dolblij deze lijdensweg niet helemaal alleen te hoeven gaan! Deze betrokkenheid, deze hoop en ook vastberadenheid te mogen ervaren is ontroerend!